2019-15 mei Algemene Ledenvergadering OKH & Ondernemers aangestoken door skûtsjepassie
Sytze en Harmen Brouwer vol overgave over verleden en heden van Friese platbodems
Ondernemers aangestoken door skûtsjepassie
Een nieuwe generatie Brouwers kleurt het skûtsjesilen. Een professionele sport, die de folklore is ontstegen, maar nog altijd bol staat van tradities. De gebroeders Sytze en Harmen Brouwer vertellen er tijdens de algemene ledenvergadering van Ondernemerskring Heerenveen in restaurant De Koningshof passievol over. ,,Aan het roer staan van een twintig meter lang schip is mansvaren. Het summum.”
De jonge generatie schippers staat te popelen om het roer in het skûtsjesilen over te nemen. Aan het helmhout van het Heerenveense skûtsje ‘Gerben van Manen’, vernoemd naar zijn maker, staat Sytze Brouwer. Hij moest vorig jaar in de laatste meters van de slotwedstrijd op de Snitsermar het SKS-kampioenschap aan Grou laten. Brouwer en met hem iedereen die Heerenveen een warm hart toedraagt, is gebrand op revanche. Tweelingbroer Harmen Brouwer is fokkenist en maakt dit jaar ook zijn debuut in de IFKS aan het roer van het Gerdykster Skûtsje.
Het skûtsjesilen zit bij Sytze en Harmen Brouwer in het bloed. Ze zijn momenteel beide binnenvaartschipper. Het vakgebied waar ook de oorsprong van het skûtsjesilen ligt. ,,In de achttiende eeuw waren de schepen nog van hout. Eeltje Holtrop van der Zee maakte op zijn werf in Joure de mooiste gelijmde houten skûtsjes”, graaft Harmen Brouwer in de geschiedenis. Met de opkomst van ijzer rond 1900 ging hout er steeds meer uit. De scheepsbouwers van Buitenstvallaat en De Pijp van Roorda in Drachten maakten volgens de tweeling destijds de mooiste en snelste schepen. ,,Ik heb zelf op het Earnewâldster skûtsje gezeten. Die komt van Buitenstvallaat en was heel precies gebouwd. De klinken waren precies uitgemeten. Als je ‘m verft kom je weinig oneffenheden tegen”, vertelt Sytze Brouwer.
De Pijp bouwde volgens de Brouwers ruiger. Het Heerenveense skûtsje komt wel van die werf. Toch wordt die vaak als de mooiste in de vloot bestempeld. Dat komt omdat de scheepsbouwers met het ijzer dat er nog lag hun meest ideale schip wilden bouwen. ,,Op eigen risico zonder opdrachtgever”, haakt Harmen Brouwer in, ,,Dat ze er gevoel voor hadden bleek wel. Met zeventien kampioenschappen heeft de Gerben van Manen de meeste titels van alle skûtsjes.”
Voor de bemanning van de skûtsjes was het vrachtvaren een zware tijd. Waar meer geld te besteden was, werden de gevaartes door paarden door de kanalen getrokken. ,,Pake Sytze deed er twee dagen over om vijftien ton aan lading te lossen. Met een kraan doen wij er nu vijf uurtjes over. Hoor ons dan klagen als het even niet snel genoeg gaat”, lacht Sytze Brouwer. In de Tweede Wereldoorlog lag pake Sytze met skûtsje Lotus verscholen in de Alde Feanen. Deze platbodem wordt nu veel aan studenten verhuurd als zij op de Friese meren willen verblijven. ,,Als ik de Lotus dan tegenkom en aan de jongeren over de geschiedenis vertel, dan zijn ze vol ongeloof”.
Pake Sytze, die ook op de arm van kleinzoon Harmen Brouwer is getatoeëerd, kan worden gezien als één van de redders van het skûtsjesilen.
Rond 1953 was deze tak van zeilsport op sterven na dood. Als zesde schipper werd Sytze Brouwer voor de heropleving gevraagd. Met de aankoop van de Gerben van Manen door Jan van Terwisga kwamen de eerste successen voor Heerenveen.
Met name Tjitte Brouwer, de neef van pake Sytze, werd legendarisch. Hij haalde zes kampioenschappen binnen. ,,Klaas Boersma zei ooit dat Tjitte zelfs tussen de dukdalven van Terherne door kon laveren. Nou geloof ik daar niets van, maar ondanks dat hij enorm zenuwachtig was. Heeft hij het fantastisch gedaan”, aldus Sytze Brouwer.
De familie Brouwer bleef met het Heerenveense skûtsje verweven. Vader Tjitte Brouwer werd in 1997 als schipper van Earnewâld gevraagd. De tweeling mocht in die tijd om de beurt mee. ,,Ik zorgde er voor dat Harmen de oneven wedstrijden mee mocht. Kijk, Harmen kan niet goed rekenen. Dat betekende dat ik vaker aan boord zat.” De tweeling kreeg het zeilen op die manier met de paplepel in gegoten. Onvermijdelijk was de komst van Tjitte Brouwer aan het helmhout van de Gerben van Manen. Inmiddels is er weer een nieuwe generatie Brouwers, die met de H als teken in het zeil op de Friese wateren te vinden. ,,Het is een eer om schipper te zijn op een skûtsje waar onze familie zou nauw bij betrokken is”, vindt Sytze Brouwer, ,,Er komen steeds meer jongere schippers. Het skûtsjesilen wordt steeds professioneler, ook omdat de belangen groter worden. Wat mij betreft mag de de oude garde daarom wel een stap terug doen. De meeste discussies komen uit die hoek en dan je blijven te veel hangen en boek je geen vooruitgang.”
Met Harmen Brouwer aan het roer van het Gerdykster skûtsje is er een mogelijkheid om veel met elkaar te trainen. Ook omdat het IFKS-schip ontzettend snel is. Op de Gerben van Manen zijn inmiddels een nieuw zeil en een nieuwe fok gekomen. ,,Hopelijk komen er ook nog nieuwe zwaarden.” Het aantal sponsoren is in twee jaar tijd meer dan verdubbeld. ,,We zeilen dus niet alleen voor ons zelf maar ook voor de gemeenschap en het publiek.” Regelmatig denkt Sytze Brouwer terug aan het gemiste kampioenschap van afgelopen jaar. Tot twaalf meter voor de finish lag Heerenveen nog in gewonnen positie. Totdat Grou met een laatste slag nog onderdoor kwam. ,,Ik word er vaak aan dat moment herinnerd. Het was ook onvoorstelbaar. Na afloop stonden de mensen in tranen langs de kant vanwege de spanning. Dat is fantastisch, die beleving. Daar zeilen we voor. En hadden we het beter kunnen doen? Nee, is mijn overtuiging. Het was onze beste wedstrijd ooit. Het was achteraf gezien een prachtig moment. ‘We moatte, we sille’. Uiteindelijk word je dan tweede.” Harmen Brouwer: ,,Dat betekent: op naar revanche in 2019.”
De ALV bijna in record tijd
Voorafgaand aan de passievolle presentatie van de skûtsjetweeling nam OKH-voorzitter Wilko Jan Aardema het woord.
Hij bedankte Jetske van ‘t Blik, die als veelzijdig bestuurslid afscheid neemt en niet herkiesbaar is. Annemiek Mintjes maakt haar opwachting in het bestuur.
Er werd tekst en uitleg verschaft over het aandeel van de OKH in Gouden Plak en over het nieuwe systeem met beveilingscamera’s dat samen met Trigion de komende tijd wordt uitgerold. Voor het knooppunt, de fysieke plek waar leerlingen, leerlingen en ondernemers elkaar kunnen ontmoeten, wordt nog inbreng van de bedrijven gewaardeerd.
Net als een pilot met de inzameling van piepschuim waar ondernemingen zich voor kunnen aanmelden. Tot slot gaat de OKH zich inspannen voor een campagne om mensen naar Friesland te halen om hier te komen werken. ,,Want het is een achterhaalde gedachte dat je voor werk alleen in de Randstad terecht kunt”, aldus Wilko Jan Aardema.
